Yeni iş fikirleri için S.C.A.M.P.E.R. Yaratıcılık Yöntemi

Geçen yazımda paylaştığım, 10 Soruda iş fikrinizi değerlendirme ve gerçeklerle yüzleşme testinden sonra yeni iş fikirlerine ihtiyacınız olabileceğini düşünerek, benim favori yaratıcılık tekniğim olan S.C.A.M.P.E.R.’ı sizinle paylaşmaya karar verdim.

Bu yaratıcılık yöntemini, yeni iş fikirleri bulmakta, eski fikirlerinizi geliştirmekte kısaca aklınızda yeni birşeyler tasarlamak varsa hepsini gerçekleştirmek için kullanabilirsiniz. Hatta yılbaşı gibi özel gün yemeklerinizi bile  bu yöntemle baştan yaratabilirsiniz!

Bu okunması ilginç S.C.A.M.P.E.R. kelimesi, İngilizce’de bulunan 7 kelimenin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. S.C.A.M.P.E.R. yöntemini en çok tasarımcılar kullanır. Her ne kadar 1953 yılında bulunmuş olsa da çıtırlığından hiçbir şey kaybetmemiştir. Yöntemin yaratıcıları, Alex Osborn ve Robert Eberle’dir.

Gelin şimdi bu tuhaf kelimeyi oluşturan, hepsi yaratıcılık için birbirinde faydalı, yedi kelimenin ne anlama geldiğini öğrenelim.

• S: Substitute – Yerine başka bir şey koymak
• C: Combine – Birleştirmek
• A: Adapt – Uyarlamak
• M: Modify, Minify, Magnify – Değiştirmek, küçültmek, büyültmek (Genelde sadece değiştir kelimesi kullanılır fakat bence bu üç kelime daha çok işe yarıyor.)
• P: Put to other uses – Farklı bir alanda ya da şekilde kullanmak
• E: Eliminate – Yok etmek, çıkartmak, elemek
• R: Rearrange, Reverse – Yeniden düzenlemek veya tersine çevirmek

S.C.A.M.P.E.R. kısaltmasını oluşturan kelimelerin ne anlama geldiğini öğrendikten sonra şimdi bu yöntemi, yeni fikirler bulmak için nasıl kullanacağız ona bakalım.

Şikayet etmeyi bırak ve git yap!

Biz kadınlar, her zaman değişimin itici gücü olmuşuzdur. Etrafımızda beğenmediğimiz, işe yaramayan şeyler gördüğümüzde bunları değiştirmek için çözümler ararız. Bu çözümleri beylerle paylaştığımızda, aldığımız ilk tepkiler genellikle beklemek yönünde olur. Beyler genelde fikirleri uzun süre marine etmeyi severler belki de mangal yakmayı da bu yüzden seviyorlar. Her ne kadar azıcık geriden gelseler de, önerilerimizi sonunda beğenir ve uygularlar. Ne de olsa birbirimizi tamamlamak için varız.

Dünyanın en büyük sosyal medya sitelerinden biri olan Pinterest fikrinin sahibi Ben Silbermann içinde buna benzer birşey olmuştur. İşinden sürekli şikayet eden ve yeni birşeyler üretmek isteyen Ben’e kız arkadaşı, artık şikayet etmeye bir son vermesini ve gidip bu konuda birşeyler yapmasını söylemiştir. Kız arkadaşının önerisini dinleyen Ben; Google’da ki güvenli ama mutsuz işinden ayrılıp kendi yolunu çizmeye karar vermiştir. Kız arkadaşının tavsiyesi ile çıktığı bu yol, onun için hiç de fena olmamıştır –100 milyondan fazla kullanıcısı ile 11 milyar dolarlık bir sosyal medya şirketi olan Pinterest’in fikir babası olmuştur. Bu arada, Pinterest ismi de yine aynı kız arkadaş tarafından bulunmuştur! (Tüm hikayeyi buradan okuyabilirsiniz; http://www.businessinsider.com/inside-pinterest-an-overnight-success-four-years-in-the-making-2012-4)

Diyelim ki, Pinterest, S.C.A.M.P.E.R. yöntemi kullanılarak bulunmuş olsun…

Bence öğrenmenin en iyi yöntemi, “örnek olay” incelemesidir. Bu yüzden de, S.C.A.M.P.E.R yöntemini nasıl kullanabileceğiniz hakkında size fikir vermesi için ben de örnek bir olay oluşturdum. Bu örnek çalışma ile S.C.A.M.P.E.R yöntemini kullanırken sahip olmanız gereken bakış açısını, en iyi sonucu almanız için sormanız gereken soruları daha iyi anlamış olacaksınız.

Şimdi birlikte hayal edelim; Google’daki işinden ayrılmış olan Ben ve kız arkadaşı oturma odalarında karşılıklı oturuyorlar. Ben’in birçok fikri var fakat gerçekten başarılı olabileceği ve alanında ilk olacağı bir fikri henüz yok. Kız arkadaşı, yeni bir iş fikri bulmak için ona iş yerinde kullandıkları S.C.A.M.P.E.R. yaratıcılık yöntemini kullanmalarını öneriyor…

Bakalım bu yaratıcılık yöntemini bir sonraki milyar dolarlık sosyal medya şirketini bulmak için nasıl kullanıyorlar?

Not: S.C.A.M.P.E.R. yaratıcılık yöntemini yeni ürün geliştirmekten, yeni iş fikri bulmaya kadar istediğiniz her alanda kullanabilirsiniz. Burada verdiğim örnek sadece fikir bulma konusundadır. Bu yöntemin tek sınırı sizin yaratıcılığınızdır.

1- S: Substitute – Yerine başka bir şey koy

Yeni fikir bulurken her zaman şunu düşünmeliyiz; “Hali hazırda kullanılan mevcut eylemler yerine başka ne koyabilirim?”

Örneğin, Facebook, Twitter gibi sosyal medya ağlarının özelliklerine baktığımızda bunların ortak yanının “paylaşmak” eylemi olduğunu görebiliriz. Biz bu paylaşmak eylemi yerine, yeni fikrimizde “saklamak” ve “biriktirmek” eylemlerini koyabiliriz.

2- C: Combine – Birleştir

“Şuan kullandığımız fakat bize yeterli gelmeyen hangi ihtiyaçlarımızı teknoloji ile birleştirebiliriz? İhtiyaç olan ve kullanılan hangi aktiviteleri bir araya getirebiliriz?”

Örneğin, internette alışveriş yapmak için gezinirken beğendiğimiz ayakkabılara, kıyafetlere ait fotoğrafları saklamak istiyoruz. Fakat, herşeyi saklamaya çalıştığımızda bilgisayarımızda, akıllı telefonumuzda yer kalmıyor. Mesela, internette beğendiğimiz fotoğrafları saklama ihtiyacımızı, sosyal medya platformu ile birleştirebiliriz. Böylece, bilgisayarda yer kalmadı sorununu da çözmüş oluruz.

3- A: Adapt – Uyarla

“Eskiden beri kullandığımız hangi ihtiyacı, alışkanlığı, dijital dünyaya uyarlayabiliriz?”

Özellikle kadınlar olarak dergilerden beğendiğimiz fotoğrafları çeşitli projeler için kesip saklamayı seviyoruz. Hatta en çok beğendiklerimizi hatırlamak için panoya asıyoruz. Bu alışkanlığımızı dijital dünyaya uyarlasak nasıl olur?

4- M: Modify, Minify, Magnify – Değiştir, küçült, büyült

“Şuan kullandığımız ama ihtiyacımızı görmeyen hangi hizmeti, ürünü ya da aktiviteyi değiştirebiliriz?”

Beğendiğimiz şeylere ait fotoğraf bulmak ve saklamak yöntemlerini değiştirebiliriz! Hiçbir pano ya da kişisel bilgisayar beğenilen tüm fotoğrafları saklamak için yeterli değil. Fiziksel olarak kısıtlı olan bir panoyu, sınırsız bir panoya çevirebiliriz – internette dijital panolar oluşturabiliriz. Aynı zamanda, internette gezinirken beğendiğimiz resimleri ya da diğer kişilerin beğendiklerini de bu panolara sanal olarak iğneleyebiliriz. Tek kişinin beğendiği fikirleri biriktirme alışkanlığını, sosyal medya ile büyütebiliriz.

5- P: Put to other uses – Farklı bir alanda ya da şekilde kullan

“Kullanılan mevcut ürün, hizmet ya da alışkanlıkları farklı hangi amaçlar için kullanabiliriz?”

Facebook’da başkalarına ait birçok fotoğrafı beğeniyoruz. Bu beğenme (Like) işi aslında çok da bir işimize yaramıyor. Bu davranışı, işe yarar bir hale getirebilir ve fotoğraf beğenme eylemini fikir araştırmak için kendimize kaynak oluşturmada kullanabiliriz. Eylem aynı fakat kullanılan amaç farklı!

6- E: Eliminate – Yok et, çıkar, ele

“Kullandığımız hizmet ve ürünleri ya da sahip olduğumuz alışkanlıklarımızı iyileştirmek için onlarda bulunan beğenmediğimiz hangi yönleri eleyebilir, çıkarabiliriz?”

Örneğin, beğendiğimiz fotoğrafları dergilerden kesip toplama alışkanlığında bulunan beğenmediğimiz, bize sıkıntı veren -bir çok dergi satın almak, fotoğrafları kesmek için zaman harcamak ve bir tomar kağıdı saklamak için yer bulmak gibi yönleri çıkarabiliriz. Teknolojinin verdiği imkanları kullanarak biz tüm bu sıkıntıları fikir toplama alışkanlığından çıkarabilir, yaşanan sıkıntıları çözebiliriz.

7- R: Rearrange, Reverse  – Yeniden düzenle veya tersine çevir

“Var olan hizmet, ürün ya da davranışları nasıl yeniden düzenleyerek ya da tersine çevirerek insanların mevcut ihtiyaçlarına çözüm sunabiliriz?”

Örneğin, kullanıcılar Facebook’ta bir şeyleri beğenip geçmek yerine, tam tersi, onları biriktirebilir, saklayabilirler. Hatta böylece internette beğendiğimiz tüm fotoğrafları saklama yöntemini yeniden düzenleyebiliriz. Böylece fikir araştırmak için fotoğraf toplama alışkanlığına yepyeni bir çözüm sunmuş oluruz.

Pinterest’in kurucusu Ben Silbermann, iyi ki kız arkadaşını dinlemiş ve işinden şikayet etmeyi bırakarak kendi için çalışmaya başlamış. Onlar gerçekten S.C.A.M.P.E.R yöntemini kullandılar mı kullanmadılar mı bilmiyorum ama tek bildiğim şikayet etmek yerine birşeyler yapmayı seçtikleri.

Sıra sizde…

Bir şeyi öğrenmenin en iyi yolu denemektir. Bu yüzden, size naçizane tavsiyem, S.C.A.M.P.E.R. tarifini kullanarak geçen hafta testi geçemeyen iş fikrinizi bu yöntemle tekrar denemeniz. Ya da sıfırdan, bambaşka bir iş fikri bulmak için kolları sıvayın.

Bulacağınız fikir eminim başarılı olacaktır ama siz yine de ne olur ne olmaz yeni iş fikrinizi, 10 Soruda iş fikrinizi değerlendirme ve gerçeklerle yüzleşme testinden geçirmeyi unutmayın.

Ne kadar çok denerseniz, o kadar çok başarılı olursunuz.

Şimdiden kolay gelsin.

Hayallerinizin gerçekleştiği bir gün dilerim…

Sevgi ve Saygılarımla,

Banu SAMANCI